Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją

Depresja jako choroba cywilizacyjna

I. Wprowadzenie

Od czasu do czasu wszyscy czujemy się przygnębieni, smutni i zniechęceni do wszystkiego.  Zazwyczaj takie odczucia nie trwają dłużej niż tydzień lub dwa, i nie są zbyt uciążliwe w życiu codziennym.  Czasem istnieje konkretna przyczyna, a czasem pojawiają się znienacka.  Na ogół jednak radzimy sobie z nimi samodzielnie, bez specjalnej pomocy.  Wystarczy na przykład rozmowa z przyjacielem.  O poważnej depresji mówi się dopiero wtedy, gdy:

- Uczucie przygnębienia nie przechodzi,

- Przygnębienie jest tak duże, że staje się uciążliwe w życiu codziennym.

Depresja - ta tajemnicza choroba jest wg WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) czwartym najpoważniejszym problemem zdrowotnym na świecie! Do niedawna, ze względu na słabą znajomość społeczną oraz brak wyraźnych przyczyn zachorowalności, "złego stanu" chorego, było często lekceważona. Osoba z depresją albo nie przyznawała się do niej, albo była pozostawiana samej sobie i zbywana słowami "weź się w garść". Obecnie coraz więcej ludzi poznaje istotę choroby, zaczynamy poznawać "co to jest depresja", a kolejne mity np. na temat leków przeciwdepresyjnych są obalane.

Choć dotyka coraz więcej osób, często aktywnych i pełnych życia, nie jest wyrokiem. Można ją skutecznie pokonać. Im wcześniej poznasz jej objawy, im wcześniej rozpoczniesz leczenie tym szybciej odzyskasz szczęście.

II. Co to znaczy odczuwać depresję?

Poczucie depresji jest o wiele silniejsze i bardziej dotkliwe niż krótkie okresy, kiedy wszyscy od czasu do czasu czujemy się nieszczęśliwi.  Depresja może ciągnąć się miesiącami, nie przechodzi po kilku dniach czy tygodniach.  Nie wszystkie z wymienionych poniżej objawów występują w każdym przypadku depresji, ale większość ludzi ma co najmniej pięć lub sześć:

- Ciągłe uczucie przygnębienia (czasami nieco łagodniejsze wieczorami)

- Brak zainteresowania życiem i niemożność odczuwania przyjemności z czegokolwiek

- Trudności w podejmowaniu decyzji

- Nie radzenie sobie ze sprawami, które uprzednio nie sprawiały kłopotów

- Poczucie wyczerpania fizycznego

- Nadmierna ruchliwość i pobudliwość

- Brak apetytu i spadek wagi ciała (w niektórych przypadkach występuje zjawisko odwrotne i pacjenci   przybierają na wadze)

- Trudności z zasypianiem (1-2 godz.) i przedwczesne budzenie się

- Brak zainteresowania seksem

- Brak wiary w siebie

- Poczucie bezużyteczności i beznadziejności

- Unikanie kontaktu z ludźmi

- Poirytowanie

- Złe samopoczucie występujące o określonej porze doby, zazwyczaj z rana

- Myśli samobójcze.

Często nie zdajemy sobie sprawy, że cierpimy na depresję, zwłaszcza gdy postępowała ona stopniowo.  Uporczywie staramy się przetrzymać trudny okres obwiniając się za lenistwo, czy słabość.  Inni ludzie muszą nas przekonać, że ubieganie się o pomoc nie jest oznaką słabości.

Niekiedy próbujemy walczyć z poczuciem depresji poprzez ciągłe zapracowanie.  To jednak tylko zwiększa stres i prowadzi do wyczerpania.  Często występują również bóle fizyczne, bezsenność i ból głowy.

Czasem ból fizyczny jest pierwszą oznaką sygnalizującą depresję.

III. Dlaczego tak się dzieje?

W przypadku depresji, podobnie jak w zwykłym przygnębieniu, którego wszyscy od czasu do czasu doświadczamy, czasem przyczyna jest oczywista, a czasem nie ma żadnej.  Zazwyczaj jednak przyczyn jest kilka, różne dla różnych osób.

Powód często wydaje się oczywisty: rozczarowanie, frustracja, utrata kogoś, lub czegoś ważnego.  Nie we wszystkich przypadkach przyczyna depresji jest jednoznaczna.  Nie zawsze wiadomo, dlaczego „jesteśmy nie w humorze”, „mamy muchy w nosie”, „jesteśmy nie w sosie”, „wstaliśmy lewą

nogą”. Jakkolwiek je nazwiemy, uczucia te mogą się tak spotęgować, że niezbędna jest pomoc.

Zdarzenia losowe

Wystąpienie depresji w obliczu rozpaczliwej sytuacji, takiej jak żałoba, rozwód, czy utrata pracy, jest rzeczą naturalną.  Przez kilka tygodni lub miesięcy nie jesteśmy w stanie myśleć i mówić o niczym innym.  Po pewnym czasie jednak w większości przypadków godzimy się z losem.  Niektórzy z nas jednak trwają w przygnębionym nastroju, który jakoś nie chce ustąpić.

Warunki życiowe

Jeśli żyjemy samotnie, nie mamy wokół siebie przyjaciół, jesteśmy zestresowani, mamy zmartwienia, lub jesteśmy wycieńczeni fizycznie, ryzyko wystąpienia depresji jest znacznie większe.

Choroba fizyczna

Depresja często pojawia się, gdy cierpimy na dolegliwości fizyczne.  Dotyczy to nie tylko chorób zagrażających życiu, takich jak rak czy choroby serca, ale również chorób przewlekłych, dokuczliwych i bolesnych, takich jak artretyzm czy zapalenie oskrzeli.  Ludzie młodzi czasem zapadają na depresję po przejściu infekcji wirusowych, takich jak grypa czy mononukleoza zakaźna (gorączka gruczołowa).

Osobowość

Każdy może zapaść na depresję, ale niektórzy z nas wydają się mieć ku temu większe predyspozycje. Przyczyną tego może być na przykład indywidualna struktura naszego organizmu, doświadczenia życiowe, lub połączenie obu tych elementów.

Alkohol

Osoby nadużywające alkoholu wielokrotnie padają ofiarą depresji.  Często trudno określić czy nadmierne picie dało początek depresji, czy też na odwrót.  Wiadomo jednak, że osobom nadużywającym alkoholu grozi większe ryzyko popełnienia samobójstwa, niż innym.

 

Płeć

Depresja występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn.  Dzieje się tak prawdopodobnie dlatego, że mężczyznom z większą trudnością przychodzi przyznanie się do własnych uczuć.  Często tłamszą je w sobie, lub wyrażają je poprzez agresję, lub nadmierne picie.  Kobiety często zmuszone są godzić pracę zawodową z wychowywaniem dzieci, co potęguje stres, w którym żyją.

Geny

Depresja może być chorobą rodzinną.  Jeśli jedno z twoich rodziców cierpiało na poważną depresję, prawdopodobieństwo, że u ciebie również wystąpi depresja jest mniej więcej ośmiokrotne.

Depresja maniakalna

Mniej więcej u jednej na dziesięć osób cierpiących na poważną depresję występują również okresy euforii i nadpobudliwości.  Dawniej nazywano to depresją maniakalną, teraz częściej używa się terminu zaburzenie afektywne dwubiegunowe.  Występuje ono w równym stopniu u kobiet i mężczyzn, i może być schorzeniem rodzinnym.

IV. Jak pomóc sobie samemu

1.   Podziel się problemem

Jeśli otrzymałeś złą wiadomość lub przytrafiło ci się coś złego, opowiedz komuś co cię spotkało i jak się w związku z tym czujesz.  Często dobrze jest się wypłakać, opowiedzieć komuś o bolesnych doświadczeniach, przeżyć je ponownie.  W ten sposób umysł naturalnie się uzdrawia.

2.   Bądź aktywny

Relaksuj się aktywnie na świeżym powietrzu, nawet zwykły spacer jest dobry. Pomoże ci to zachować formę fizyczną i sprawi, że będziesz lepiej spać.  Jeśli nie czujesz się na siłach wyjść na spacer, postaraj się mimo wszystko zachować aktywność fizyczną.  Mogą to być zajęcia gospodarskie w domu, drobne naprawy (choćby wymiana żarówki), czy jakiekolwiek inne zajęcia, którym oddajesz się regularnie.  Pomoże ci to rozproszyć bolesne myśli, które pogłębiają cię w depresji.

 

3.   Dobrze się odżywiaj

Nawet jeśli nie masz ochoty na jedzenie staraj się dobrze odżywiać, stosując zdrową dietę, zwłaszcza dużo świeżych owoców i warzyw.  Depresja często prowadzi do utraty wagi i niedoboru witamin, co tylko pogarsza sytuację.

 4.   Wystrzegaj się alkoholu!

Nie poddawaj się pokusie topienia smutków w alkoholu, który tyko potęguje depresję.  Nawet jeśli nastrój poprawi ci się na kilka godzin, później będziesz się czuć jeszcze gorzej.  Nadmierne picie nie rozwiąże problemu i powstrzymuje nas od ubiegania się o odpowiednią pomoc.  Ma również szkodliwy wpływ na zdrowie fizyczne.

5.   Sen

Nie martw się, jeśli masz kłopoty ze snem.  Oglądanie telewizji, lub słuchanie radia leżąc w łóżku relaksuje ciało, nawet jeśli nie możesz zasnąć.  Zajmując w ten sposób umysł, poczujesz się bardziej odprężony, co ułatwi ci zaśnięcie.

6.   Spróbuj uporać się z przyczyną

Jeśli sądzisz, że wiesz, co jest przyczyną twojej depresji, spróbuj wyłuszczyć problem na piśmie, a następnie pomyśl, co pomoże ci się z nim uporać.  Wybierz najlepsze rozwiązanie i wypróbuj je.

7.   Nie trać nadziei

Pamiętaj, że:

Wielu ludzi przeszło przez podobne doświadczenia.

W końcu na pewno z tego wyjdziesz, choć w tej chwili wydaje ci się to mało prawdopodobne.

Depresja może okazać się pozytywnym doświadczeniem, które da ci siłę i lepsze zdolności radzenia sobie w życiu.  Może pomóc ci lepiej oceniać sytuacje i stosunki międzyludzkie.

Łatwiej będzie ci podjąć ważne decyzje i wprowadzić zmiany w życiu, których do tej pory unikałeś.

V. Jak pomóc osobie cierpiącej na depresję?

Wysłuchaj, tego co ma ci do powiedzenia.  To jest często trudniejsze, niżby się wydawało.  Musisz często słuchać wciąż tego samego.  Nawet jeśli odpowiedź wydaje ci się oczywista, najlepiej staraj się nie udzielać rad,

chyba że na wyraźną prośbę rozmówcy.

Czasem przyczyna depresji jest łatwa do zidentyfikowania.  Można wtedy pomóc takiej osobie znaleźć rozwiązanie problemu, lub przynajmniej sposób radzenia sobie z trudnościami.

Często wystarczy tylko poświęcić osobie przygnębionej trochę czasu, zachęcić do rozmowy i pomóc w codziennych zajęciach.

Człowiek cierpiący na depresję nie jest w stanie uwierzyć, że kiedykolwiek poczuje się lepiej.  Postaraj się go przekonać, że te uczucia miną, nawet jeśli będziesz musiał powtarzać to wielokrotnie.  Pomóż mu zrobić zakupy, upewnij się, że się dobrze odżywia i pomóż unikać alkoholu.

Jeśli osoba przygnębiona czuje się coraz gorzej i zaczyna mówić, że nie chce żyć, lub że pragnie wyrządzić sobie krzywdę, należy to potraktować poważnie i przekonać ją, żeby powiedziała o tym lekarzowi.

Spróbuj przekonać tę osobę, żeby poddała się leczeniu.  Zachęć ją do brania leków, lub do wizyt w poradni lub u psychoterapeuty.  Jeśli masz jakieś wątpliwości co do obranej metody leczenia porozmawiaj o tym z lekarzem.

VI. Leczenie depresji

Leczenie depresji jest przede wszystkim leczeniem farmakologicznym. Istnieje wśród pacjentów opór przed lekami psychotropowymi. Wynika on z trudności w uznaniu depresji za chorobę, z obawy przed uzależnieniem i nieodwracalnymi skutkami działań niepożądanych, wreszcie z nieznajomości mechanizmu działania leków przeciwdepresyjnych. Trudno jest przyjąć, że jakieś tabletki mogą zmienić przeżywanie smutku, beznadziejności czy winy, tak jak trudno przyjąć, że te odczucia wynikają z zaburzonej pracy połączeń pomiędzy komórkami nerwowymi. Obawy związane z leczeniem są całkowicie nieuzasadnione. Współczesne leki przeciwdepresyjne (w Polsce dostępnych jest kilkanaście preparatów) mają wysoką skuteczność, nie uzależniają, są bezpieczne w stosowaniu i mają

mało działań niepożądanych. Ponieważ leki przeciwdepresyjne ujawniają swoje działanie dopiero po pewnym czasie (2-4 tygodnie), konieczne jest systematyczne przyjmowanie leków przez dłuższy okres. W celu utrwalenia efektów leczenia i zapobieganiu nawrotom leki powinny być przyjmowane jeszcze po ustąpieniu objawów depresyjnych. O tym, jak długo, powinien zdecydować lekarz prowadzący.

Leczeniem uzupełniającym jest psychoterapia. Polega ona na stosowaniu różnych psychologicznych sposobów oddziaływania. Podstawową formą jest rozmowa z odpowiednio przygotowanym terapeutą. Istnieje psychoterapia indywidualna i grupowa. Formy psychoterapii różnią się podejściem teoretycznym, tak więc istnieje możliwość dobrania odpowiedniego jej rodzaju.

Podstawą skuteczności leczenia depresji jest dobra współpraca między lekarzem i pacjentem, wsparcie rodziny i przyjaciół.

VII. Podsumowanie

Depresja jest ciężką przewlekłą chorobą, której nie da się opanować samodzielnie bez pomocy lekarza, psychoterapeuty, przyjaciół i rodziny. Jednakże jest ona chorobą uleczalną . Dlatego należy z nią walczyć  i nie można się poddawać.

Wspólny wysiłek pacjenta, lekarza, osób bliskich i terapeutów powinien zakończyć się sukcesem.

 Jeżeli Ty lub osoba którą znasz boryka się z problemem depresji, niezwłocznie skontaktuj się 

                                         z lekarzem specjalistą lub z nami:

Środowiskowy Dom Samopomocy

Ul. Skalska 20

32-340 Wolbrom

tel. 32 646 45 68

e-mail: sdswolbrom@vp.pl